Portret męski

V-VI 1935

Pastel na beżowym papierze
63 x 48,5 cm
sygn. u dołu białym pastelem: Ignacy Witkiewicz 1935/ V VI (T.B + A) NP / Nπ

Portret przedstawia realistycznie namalowanego mężczyznę ujętego frontalnie w popiersiu na tle pejzażu i - jak wynika z adnotacji przy sygnaturze artysty - jest połączeniem typów A i B. Typ B (wg Regulaminu Firmy Portretowej Witkacego) był to "rodzaj bardziej charakterystyczny, bez cienia karykatury" a stosunek artysty do modela był obiektywny. W praktyce oznaczało to portrety dosyć przeciętne, realistyczne, bez deformacji, na neutralnym tle. W tym przypadku mamy jednak do czynienia z domieszką typu A, bardziej "wylizanego", co oznaczało fotograficzną wręcz dokładność w odtworzeniu modela oraz podkreślenie jego "ładności". Poza tym - portrety typu A z reguły malowane są na tle pejzażu, często zupełnie fantastycznego, łączącego dziwaczną architekturę z egzotyczną roślinnością.

Połączenie przeciwstawnych typów (A - zawierającego elementy fantastyki i B - realistycznego, przedstawiające obiektywny wizerunek modela) w jednym portrecie jest dość niezwykłe. Gładko uczesany i starannie ogolony mężczyzna w nienagannym, trzyczęściowym ciemnym garniturze w prążki oraz białej koszuli i czarnym krawacie należy jakby do innego świata niż tło, na którym został przedstawiony - pejzaż, w którym dwie drogi prowadzą do bram dwóch dziwacznych budowli przypominającym ruiny starych zamczysk, a na domiar wszystkiego nad głową mężczyzny zwieszają się gałęzie egzotycznych roślin o seledynowych liściach i białych owocach. Zderzenie dwóch światów - realnego i fantastycznego - jest jednak cechą charakterystyczne dla całej sztuki Witkacego, choć przejawia się niekiedy w zaskakujący sposób. Taka właśnie, niezwykła koncepcja portretu oraz mistrzostwo w odtworzeniu modela (widoczne zwłaszcza w znakomitym oddaniu jego twarzy i delikatnym, miękkim modelowaniu bardziej szkicowo potraktowanej marynarki) sprawia, że omawiany portret należy do bardziej interesujących dzieł artysty, choć nie był dotąd odnotowany w literaturze przedmiotu.

Witkacy Domain

[kalendarium] [twórczość] [firma] [bibliografia] [aukcje] [falsyfikaty] [legendy] [witkacologia] [aktualności] [ośrodek] [opieka]